Nieuws

Een vaststellingsovereenkomst zonder handtekening kan bindend zijn

Afbeelding voor Een vaststellingsovereenkomst zonder handtekening kan bindend zijn
Delen

Het sluiten van een vaststellingsovereenkomst met de fiscus komt veelvuldig voor en kan mondeling tot stand komen. Let daarom op, een dergelijke overeenkomst kan eerder bindend zijn dan gedacht. Een handtekening is namelijk niet vereist.

De totstandkoming van de vaststellingsovereenkomst volgens het Besluit

Een vaststellingsovereenkomst komt tot stand door aanbod en aanvaarding. In paragraaf 26, onderdeel 9 van het Besluit fiscaal bestuursrecht (hierna: het Besluit) staat dat de conceptovereenkomst door de inspecteur in tweevoud wordt opgemaakt en ondertekend en vervolgens ter ondertekening aan de belastingplichtige wordt verzonden. Wanneer de conceptovereenkomst door de belastingplichtige wordt ondertekend en teruggestuurd, komt een overeenkomst met de fiscus tot stand.
Wat als de conceptovereenkomst niet wordt ondertekend en teruggestuurd? Kan dan nog steeds een overeenkomst met de fiscus tot stand komen? Over die vraag liet de Hoge Raad zich uit in zijn arrest van 8 juni 2018.

De casus in het kort

De inspecteur heeft bij brief (de vaststellingsovereenkomst) aan belastingplichtige bevestigd dat tussen partijen is overeengekomen dat het boetebedrag wordt vastgesteld op € 10.000,- (voor alle middelen en jaren) en heeft gevraagd om de brief getekend retour te zenden. Door dit compromis is volgens de inspecteur een ingediend bezwaarschrift van belastingplichtige overbodig geworden. Daarop belt de inspecteur de belastingplichtige met de vraag dit bezwaarschrift in te trekken. Belastingplichtige bevestigt telefonisch dat hij het bezwaar zal intrekken. Dat tussen partijen een compromis is gesloten, wordt ook vermeld in het rapport boekenonderzoek.

Oordeel Gerechtshof

Het Gerechtshof stelt vast dat: (1) een bespreking tussen de inspecteur en belastingplichtige heeft plaatsgevonden, (2) tussen de inspecteur en belastingplichtige een telefonisch overleg heeft plaatsgevonden en (3) het voorgestelde compromis gelijk was aan de eerdere correspondentie en vastleggingen. Vervolgens komt het Gerechtshof tot de conclusie dat geen reden bestaat om aan te nemen dat het compromis niet door de belastingplichtige mondeling is geaccepteerd. Als steunbewijs verwijst het Gerechtshof naar een e-mail van de belastingplichtige, waarin door de belastingplichtige wordt bevestigd dat afspraken over de boete zijn gemaakt en waarin de inspecteur aan die afspraken wordt herinnerd.

Oordeel Hoge Raad

De Hoge Raad is het met de overwegingen van het Gerechtshof eens en laat de beslissing in stand. De Hoge Raad voegt er nog aan toe dat ondertekening van een vaststellingsovereenkomst geen eis is voor een geldige totstandkoming. De in het Besluit beschreven handelwijze, met betrekking tot de vastlegging van een vaststellingsovereenkomst, heeft namelijk niet de strekking aanvullende eisen te stellen aan de geldige totstandkoming ervan. Met andere woorden: een vaststellingsovereenkomst kan ook mondeling worden gesloten.

Aandachtspunten voor de praktijk

Deze beslissing werkt twee kanten op. Enerzijds bestaat de kans dat een onoplettende belastingplichtige zich ongemerkt al mondeling laat binden. Let er daarom op dat tijdens de onderhandelingen niet bij vergissing een aanbod van de inspecteur wordt aanvaard. Maak altijd een voorbehoud. Ook is het verstandig om nadrukkelijk een beroep te doen op de bedenktermijn. Mocht uw cliënt buiten de adviseur om een vaststellingsovereenkomst hebben gesloten of te weinig bedenktijd hebben gekregen, dan zijn er mogelijkheden om die overeenkomst ongeldig te laten verklaren.

Anderzijds geldt dat ook een inspecteur niet terug kan als hij (per abuis) een voorstel mondeling accepteert. Ook voor hem geldt dat ondertekening van de vaststellingsovereenkomst geen voorwaarde is voor het definitief sluiten ervan. En dat geeft uw cliënt een zekere mate van rechtszekerheid.

Heeft u vragen, aarzelt u dan niet contact met ons op te nemen.